مطالعه تطبیقی پوسترهای شیگئو فوکودا و روش های ایجاد خطای دید*

چکیده شیگئو فوکودا از نوابغ طراحی گرافیک ژاپن در زمان معاصر است. این هنرمند به منظور افزایش تأثیر مضاعف در مخاطبان آثارش، فرم­ها و اشکال را به گونه­ای با یکدیگر ترکیب کرده است که دارای روابط پیچیده، غیرواقعی و غیرقابل تصور باشند و ذهن مخاطب را درگیر خود سازند. این مقاله بر مبنای روش تطبیقی-­ تحلیلی به بررسی پوسترهای این هنرمند پرداخته و این فرضیه را مطرح می­سازد که فوکودا از روش­های مختلف تکنیک خطای دید که عبارتند از تصاویر دو پهلو، بافت­های دو پهلو، تصاویر دو پهلوی سه­بعدی، تصاویر غیرممکن، تداخل شکل و زمینه و تصاویر متداخل کمک گرفته و توانسته تصاویری مبهم و گمراه­کننده ایجاد نماید. در جهت اثبات فرضیه، در ابتدا خطای باصره­ی هندسی و تصویری توضیح داده شده و در ادامه انواع روش­های خطای دید معرفی و با پوسترهای فوکودا مورد قیاس قرار گرفته­اند. در این مقایسه سعی شده توضیحات مربوط به نحوه­ی استفاده­ی هنرمند از روش­های مذکور در فرآیند طراحی به صورت آموزشی و کاربردی ارائه گردند تا بتواند مورد استفاده طراحان قرار گیرد. نتایج حاصله نشان داد که طراح، بیشتر از فن فضای مثبت و منفی و روابط تصویر و زمینه استفاده نموده و در بعضی موارد نیز با ایجاد روابط غیر­منطقی بین پاره­خط­های یک چند وجهی باعث ایجاد شگرد بصری در آثارش شده است.